Oι μονάδες μέτρησης, τότε & τώρα

Με το πέρασμα του χρόνου, πολλές φορές συμβαίνει να αλλάζουν και τα πιο απλά καθημερινά πράγματα. Ένα παράδειγμα είναι οι μονάδες μέτρησης. Για παράδειγμα, κάποτε πήγαινες στο μπακάλη και ζητούσες να σου δώσει 1 οκά ρύζι. Άλλο παράδειγμα είναι ότι, κάποτε, στο αυτοκίνητό σου δεν έβαζες βενζίνη σε λίτρα, αλλά σε γαλόνια. Τι ήταν  όμως αυτές οι μονάδες μέτρησης?

Ιστορικά, το πρώτο ΦΕΚ του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους περί μέτρων και σταθμών, δημοσιεύτηκε το 1836. Σύμφωνα με αυτό “To σύστημα των μέτρων και σταθμών του Βασιλείου θέλει είναι εις το εξής το μετρικόν”. H βάση αυτού είναι το γαλλικό μέτρο. Βάση αυτού του ΦΕΚ (56/1836) “Τα νέα μέτρα και σταθμά θέλουν έχει την επονομασία «βασιλικά» “

Μέσα στις μονάδες μέτρησης που αναφέρει, βρίσκουμε και κάποιες που χρησιμοποιούμε σήμερα (π.χ. λίτρο) και άλλες που σήμερα είναι εν πολλοίς άγνωστες. Μια από αυτές είναι και η οκά η οποία εκεί καθορίζεται στα 1.280 γραμμάρια. Επίσης η μια οκά υποδιαιρούνταν σε 400 δράμια. Η συγκεκριμένη μονάδα μέτρησης (οκά) ήταν τούρκικη μονάδα βάρους, αλλά εύλογα χρησιμοποιείτο και στην Ελλάδα, μετά τη διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το 1959 με το ΦΕΚ 131^Α/1959 (βάσει του Ν.Δ. 3957) καταργούνται στις 31 Μαρτίου όλες οι παλιές μονάδες μέτρησης. Έτσι από 1^η Απριλίου 1959 ήταν υποχρεωτική στην Ελλάδα η χρήση του μέτρου ως πρωτεύουσα μονάδα μήκους και του χιλιόγραμμου ως μονάδας βάρους αντί της οκάς (υποχρεωτικά από 1^η Ιουλίου 1959).  Επίσης από 1^η Απριλίου εκείνου του έτους γίνεται υποχρεωτική στην Ελλάδα και η χρήση του τετραγωνικού μέτρου ως μονάδα μέτρησης επιφάνειας. Την ίδια χρονιά στο ΦΕΚ 115Β/1959 καθορίζεται η αντιστοιχία του μέτρου προς πήχυ.

Επίσης υπήρχε το γαλόνι, μονάδα μέτρησης όγκου και χωρητικότητας υγρών, αλλά και στερεών, προερχόμενη από την Αγγλία και την Αμερική. Συγκεκριμένα είναι το 1 αγγλικό αυτοκρατορικό γαλόνι, που ισούται με 4.546092 λίτρα, το αμερικάνικο γαλόνι υγρών που ισούται με 4.404884 λίτρα και το αμερικανικό γαλόνι στερεών που ισούται με 3.785 λίτρα. Στη χώρα μας αυτή η μονάδα χρησιμοποιείτο για τα υγρά καύσιμα. Η υποχρεωτική καθιέρωση του λίτρου ως μονάδας μέτρησης έγινε με το Ν.Δ. 293 το 1969 (ΦΕΚ 191^Α/1969), όπου ορίζει ότι από 1/1/1970 “καθιερούται εν Ελλάδι το λίτρον  ως μονάς μετρήσεως των […] υγρών καυσίμων καθ’ άπαντα τα στάδια διακινήσεως και εμπορίας αυτών εν τη χώρα”.  

Billy.