Έλληνες ηθοποιοί που αγαπάμε να... λατρεύουμε ακόμα και σήμερα. Τρανταχτά ονόματα του θεάτρου και του κινηματογράφου της δεκαετίας του '50 και του '60. Η καλλιτεχνική τους αξία δεν αμφισβητείται και, στις μέρες μας, έχουμε τη τύχη να τους θαυμάζουμε μέσα από τις κινηματογραφικές ταινίες της "χρυσής εποχής".
Πως ήταν όμως σαν μαθητές της Δραματική Σχολής, ορισμένα από τα πιο "δυνατά" ονόματα της νέας γενιάς ηθοποιών, εκείνης της εποχής;
Την απάντηση* ήρθαν να δώσουν, το 1960, τρεις από τους διδάσκοντες στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου.
Ο
Πέλλος Κατσέλης (1907-1981), ο
Κωστής Μιχαηλίδης (1912-1981) και η
Έλεν Τσουκαλά (1921-2002). Η κ. Τσουκαλά ήταν πρώτη χορεύτρια και χορογράφος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και δίδασκε κίνηση και χορό στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, από το 1947.
Για την
Αλίκη Βουγιουκλάκη, ο Πέλος Κατσέλης εκφράζεται με θερμά λόγια.
"Μπορεί να λένε ότι η Βουγιουκλάκη είναι της μόδας. Έχει πέραση, εννοώντας την εμπορική ασφαλώς πλευρά. Δηλαδή έχει χάρη, τσαχπινιά, ομορφιά, δροσιά, αυτό το "κάτι" που σε κάθε εποχή μαγεύει το μεγάλο κοινό. Και -συμπληρώνουν- ότι βεβαίως σαν ηθοποιό, ίσως, για δραματικούς ρόλους, θα πρέπει να προτιμούν κάποια άλλη. Αυτό είναι μια αδικία. Από πολύ μικρή, ως μαθήτρια, η Αλίκη Βουγιουκλάκη είχε διαβεβαιώσει και την εξέλιξή της αλλά, κυρίως, το υποκριτικό της δαιμόνιο. Και το περίεργο είναι ότι ιδίως στα κλασικά έργα είχε φανεί και όχι στα ευτελή και ελαφρά, που νομίζουμε ότι έχει επιτυχία.
Σήμερα, μπορεί από επαγγελματική ανάγκη και προσαρμογή στα γούστα, να επιδόθηκε στην "ελαφρολογία". Δεν έχει σημασία. Γιατί η Αλίκη είναι ηθοποιός πρώτα απ'όλα και ύστερα το γοητευτικό βεντετάκι του ελληνικού κινηματογράφου".
Για την άλλη μεγάλη "σταρ" της μεγάλης οθόνης και του θεάτρου, τη
Τζένη Καρέζη, ο Κατσέλης ανέφερε τα εξής:
"Είναι ένας δαίμονας. Την αντάμωσα στη 2η τάξη της Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Όλα τα παιδιά μου ήταν άγνωστα. Από την πρώτη εξέταση των μαθητών που έκανα για να ενημερωθώ, μου έκανε εξαιρετική εντύπωση. Τη δεύτερη μέρα, από μόνη της και... ετσιθελικά μου προβλήθηκε. Δεν άφησε καμιά άλλη να εξετασθεί. Η πρωταγωνίστρια είχε προβληθεί!
Της έκανα μια παρατήρηση και πρόβλεψη. Ευτυχώς η καλή πλευρά της προβλέψεως επαληθεύτηκε. Δυναμικό κύτταρο μαθητικό, που στη συνέχεια ο νόμος της προσαρμογής και η γοητεία, που ασκεί τώρα η ενζενύ, την υπόταξε αλλά και την δόξασε..."
Στον Κωστή Μιχαηλίδη, η Καρέζη ήταν μάλλον πιο "σεμνή", εφόσον εκείνος δήλωσε:
"Διέθετε εκπληκτική εξυπνάδα και αντίληψη. Πιστεύω ότι είναι από τις πιο καλές νέες δραματικές μας ηθοποιούς. Ήταν η πιο μαζεμένη μαθήτρια, που κοίταζε πάντα στα μάτια τους δασκάλους της, με σεμνότητα και πρόθυμη υπακοή".
Καθηγητής και της
Ειρήνης Παπά, ο Πέλος Κατσέλης είπε για εκείνη:
"Ως πρωτοετής μαθήτρια, ήταν το κοριτσόπουλο από την επαρχία, σεμνό, απλό, μαζεμένο, αλλά στα ωραία μεγάλα της μάτια καθρεφτιζόταν όλος ο θαυμασμός και η ευαισθησία ενός ζωντανού παιδιού.
Την έλεγα ζαρκάδι. Στην απαγγελία των ποιημάτων είχε μια ιδιαίτερη επίδοση.
Στη δεύτερη χρονιά, αφού έλειψε για τρείς μήνες, γύρισε μεταμορφωμένη. Είχε κιόλας αποκτήσει συνείδηση υπεροχής. Αυτό με υποχρέωσε να την συνετίσω: την άφησα στην ίδια τάξη.
Μετά την έχασα και την βρήκα πρωταγωνίστρια. Είναι από τις λίγες του είδους της, που μπορώ να συζητήσω σήμερα μερικά θέματα, που αφορούν στη τέχνη μας ή στη ζωή".
Εξαιρετική εντύπωσε άφησε στον Κατσέλη ο
Δημήτρης Παπαμιχαήλ.
"Με συγκίνηση θυμάμαι τα χρόνια της μαθητείας του. Νέος από τον Πειραιά με φιλοδοξίες...
Δούλεψε πολύ και μορφώθηκε στη συνέχεια και, προ παντός, πειθάρχησε τον εαυτό του. Έτσι [...] έφτασε σήμερα να είναι ένας πρώτος ζεν πρεμιέ του θεάτρου μας".
Καλές εντυπώσεις για τον Παπαμιχαήλ είχε και η Έλεν Τσουκαλά:
"Πολύ καλός μαθητής. Από τα ευχάριστα παιδιά. Πρόθυμος, παρ'όλο που οι γυμναστικές ασκήσεις δεν πηγαίνουν και πολύ στην ανδρική ιδιοσυγκρασία. Ήρθε μια φορά μεθυσμένος στο μάθημα -το θυμάμαι και γελάω- μαζί με τον Λοχαΐτη. Δεν μπορούσαν να κρατήσουν ισορροπία, όλο γελούσαν. Ήθελα να τους διώξω, μα ζήτησαν τόσο χαριτωμένα και παιδικά συγνώμη, που τους κράτησα. Δεν ατάκτησε άλλη φορά".
Mάλλον δεν της άφησε ανάλογη εντύπωση, ένας άλλος -καλός- ηθοποιός, ο
Βύρων Πάλλης:
"'Ελαμπε πάντοτε δια της απουσίας του. Στις εξετάσεις τρόμαξα, που τον είδα. Από που ήρθε αυτός; - είπα. Ήταν καλό παιδί όμως και επιμελής... πάντοτε εν τη απουσία του"
Η άποψη του Μιχαηλίδης για τον Πάλλη, ήταν ως εξής:
" Ήταν ο αγωνιώδης μαθητής μου. Γεμάτος ανησυχίες, και πολύ δυσκολεύτηκα να τον πείσω να ελευθερωθεί από τις εσωτερικές αγωνίες του. Τον εκτιμούσα πάρα πολύ, ακριβώς γιατί ήταν ο τύπος του ερευνητού μαθητού, του πνευματικού ανθρώπου".
Ο ίδιος καθηγητής ανέφερε για την
Άννα Συνοδινού:
" Ήταν πρότυπο μαθήτριας, γεμάτη ευγένεια, λεπτότητα και ευαισθησία. Παράλληλα με τα προσόντα αυτά, διέθετε ισχυρή θέληση και μια εργατικότητα μεγάλη.
Θυμάμαι όμως στις ξετάσεις της πρώτης χρονιάς, πλάι πλάι με τον Ροντήρη, που λέγαμε: Τι κρίμα αυτή η κοπέλα να μην έχει φωνή από φυσικού της δυνατή.
Ωστόσο, αυτή η κοπέλα, που ούτε εμείς οι δάσκαλοί της μπορούσαμε να προβλέψουμε τίποτα για την εξέλιξή της, απόκτησε μια από τις ιχυρότερες φωνές του ελληνικού θεάτρου. Πέτυχε και στην τραγωδία, χάρη στην εργατικότητά της και στη θέλησή της, που εκτός απ'τα άλλα, για να παιξει κανείς χρειάζεται φωνή".
"Στην ίδια τάξη με την Συνοδινού ήταν ο Αλέκος Αλεξανδράκης..." συνεχίζει ο Μιχαηλίδης.
"Ευτυχής τάξη, όπως βλέπετε. Ο Αλεξανδράκης είναι όσο λίγοι, προικισμένος με προσόντα ζεν πρεμιέ.
Και αυτός, με μια συστηματικώτερη επαγγελματική πορεία, πιστεύω ότι θα γίνει μια από τις σύγχρονες δυνάμεις του ελληνικού θεάτρου. Καλός μαθητής, επιμελής, είχε πάντοτε μια ιδιαίτερη αγάπη και ευαισθησία στους δασκάλους του".
Καλά λόγια από τον Μιχαηλίδη και για τον
Ανδρέα Μπάρκουλη:
"Ευφυέστατος σαν μαθητής και ενδιαφέρων ως νέος. Σε ομορφιά, σε εμφάνιση αλλά και σαν παιδί - είναι ακόμα πολύ μικρός - νεανικά επιπόλαιος. Πιστεύω γι'αυτόν ότι όταν θα ξεπεράσει την έντονη κινηματογραφική μανία και πειθαρχήσει στις θεατρικές ανάγκες, θα είναι ένας από τους πρώτους στο θέατρο, όπως είναι και στον κινηματογράφο".
Άλλη μια ταλαντούχα, αλλά χαμηλών τόνων ηθοποιός, ήταν η
Αντιγόνη Βαλάκου. Ο Πέλλος Κατσέλης είπε για τη περίοδο που εκείνη ήταν στη σχολή.
"Ομολογώ ότι η Βαλάκου ήταν μια έκπληξη, μέσα στην 25ετή καθηγητική μου απασχόληση. Δεν πρόβλεψα το μέλλον της. Είναι από τα φαινόμενα εκείνα που απαντώνται συχνά. Σαν μαθητές δεν δείχνουν τίποτα και στη συνέχεια λουλουδιάζει ο εαυτός τους και γίνεται η αποκάληψη".
*Τα παραπάνω προέρχονται από συνέντευξη που είχαν δώσει οι Πέλλος Κατσέλης, Κ. Μιχαηλίδης και Έλεν Τσουκαλά στον θεατρικό συντάκτη της εφημερίδας "Εμπρός", Εμμ. Βερμισσώ και δημοσιεύτηκε στις 6 Αυγούστου 1960.
Billy
