Κοιτώντας τον κόσμο από ψηλά.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '70 κατασκευάστηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, μια σειρά από ψηλές πολυκατοικίες (άνω των 10 ορόφων). Αυτό έγινε με αφορμή τον Α.Ν. 395/68 ο οποίος αύξησε τους Σ.Δ. κατά 20% έως 40%.
Οι περισσότερες από αυτές ήταν απλά ψηλά αντίγραφα των κοινών υπαρχόντων πολυκατοικιών, δηλαδή χωρίς καμία ιδιαίτερη αισθητική-αρχιτεκτονική αξία.
Όμως, οι σχετικά λίγες ψηλές πολυκατοικίες, δίνουν σε κάποιους τυχερούς την ευκαιρία να χαίρονται άπλετη θέα και να είναι αποκομένοι από την φασαρία του δρόμου.

(Photo Billy)

Μια εκ των δύο "δίδυμων" πολυκατοικιών που δεσπόζουν στη Λ. Μεσογείων, στα όρια του Ν. Ψυχικού. Κατασκευάστηκαν μεταξύ 1975 και 1977 χωρίς η αποπεράτωσή τους να είναι ταυτόχρονη.

Πρόκειται για δύο κτίρια 16 ορόφων, ενώ εκεί βρίσκονται άλλες δύο ψηλές πολυκατοικίες (φωτό κάτω)

(photo από skyscrapercity.com)

Mεσογείων 1977. Οι δίδυμες ψηλές πολυκατοικίες, η μία λίγο πριν την αποπεράτωσή της. Δεξιά τους διακρίνεται η πιο ογκώδης "πολυκατοικία των εκπαιδευτικών" των 15 ορόφων που είχε προηγηθεί (photo- Aρχείο gm2263).

Άλλο ένα θέμα αυτών των πολυκατοικιών είναι ότι ορισμένες κατασκευάστηκαν χωρίς καμία χωροθέτηση, κυριολεκτικά οπουδήποτε, ακόμα και κατά παρέκκλιση του νόμου.

(Photo Billy)

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η επονομαζόμενη "Ευτέρπη" των 17 ορόφων που συναντάς έκπληκτος στα ενδότερα του Χολαργού (φωτό πάνω). Ο νόμος εξαιρούσε -μεταξύ άλλων- από τη προσαύξηση των Σ.Δ. και τις περιοχές προαστίων και κηπουπόλεων. Ο Χολαρχός ανήκει σίγουρα στη πρώτη κατηγορία, ενώ στην ίδια περιοχή υπάρχει και άλλη μια ψηλή πολυκατοικία, όχι όμως στον ίδιο βαθμό εφόσον πρόκειται για την 13 ορόφων "Ερατώ". Επίσης υπάρχει και μια 12 ορόφων πολυκατοικία στα όρια της περιοχής, πιο κεντρικά, προς τη Μεσογείων.

Τρείς ψηλές πολυκατοικίες βρίσκονται πίσω από τον σταθμό του τραίνου στα Άνω Πατήσια, επί της οδού Σάρωνος.

Μία είναι το μεγάλο συγκρότημα των 15 ορόφων (φωτό κάτω).

(Photo Billy)

Λίγα μέτρα πιο κάτω υπάρχει άλλη μία των 14 ορόφων, ενώ απέναντι υψώνεται μια πολυκατοικία 12 ορόφων (κάτω).

(Photos Billy)

Το κομμάτι της περιοχής όπου δεσπόζουν αυτά τα 3 κτίρια, διαθέτει μια ποικιλία κτιρίων, από κλασικές πολυκατοικίες των 4 ή 5 ορόφων μέχρι και κατοικίες 3 ορόφων, ακόμα και παλιές διπλοκατοικίες.

Όχι πολύ μακρυά από τα τρία πιό πάνω κτίρια, επί της Αγίας Λαύρας αυτή τη φορά, υπάρχει άλλη μια πολυκατοικία όπου οι κάτοικοι των τελευταίων ορόφων (από τους 15 συνολικά) έχουν τη δυνατότητα της απρόσκοπτης θέας προς κάθε κατεύθυνση.

Βέβαια μεμονωμένα δείγματα ψηλών πολυκατοικιών μπορείς να συναντήσεις σε αρκετές περιοχές, εντελώς απροσδόκητα!

Μια τέτοια περίπτωση είναι το συγκρότημα πολυκατοικιών "Δρυάδες" στη Κηφισιά (φωτό κάτω).

(photo Αρχείο Billy Files)

Έργο του αρχιτέκτονα Αλ. Τομπάζη, ακολουθεί τη σχεδιαστική λογική του εντυπωσιακού συγκροτήματος "Διφρός" -των 18 ορόφων- στο Κ. Χαλάνδρι, εδώ με λιγότερο εντυπωσιακά αποτελέσματα. Κατασκευάστηκε τη περίοδο 1973-1975 και διαθέτει έως 13 ορόφους με μέγιστο ύψος τα 45 μέτρα.

Από το "πείραμα" της καθ΄ύψους οικιστικής ανάπτυξης δεν εξαιρέθηκαν και κεντρικές περιοχές των Αθηνών.

Απόδειξη οι δύο πολυκατοικίες των 17 ορόφων στον Άγιο Νικόλαο Αχαρνών (κάτω).

(Photo- gm2263)

Κατασκευασμένες το 1975, αποτελούν σαφώς μη επιτυχημένα δείγματα από άποψη αισθητικής και χωροταξίας, σε μια ήδη προβληματική περιοχή, παρά τα όποια πλεονεκτήματα προσφέρουν σε μεγάλο μέρος των κατοίκων τους.

Άλλες ψηλές πολυκατοικίες μπορούμε να συναντήσουμε στο Ν. Κόσμο (13 όροφοι), στη Γλυφάδα (12 όροφοι), στο Π. Φάληρο (14 όροφοι), το συγκρότημα στη Ν. Ιωνία (13 όροφοι) κ.α.

Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στον Πύργο Απόλλων, στους Αμπελοκήπους. Αποτελεί το ψηλότερο κτίριο κατοικιών που κατασκευάστηκε στη χώρα μας, με ύψος 80 μέτρα και 24 ορόφους. Αποπερατώθηκε το 1973 και πραγματικά αποτελεί μια επιβλητική παρουσία στη περιοχή.

Ο Πύργος Απόλλων υπό κατασκευή, αρχές δεκαετίας '70 (Αρχείο Billy Files)

Όλες οι ψηλές πολυκατοικίες κατασκευάστηκαν με το σύστημα της "ελεύθερης δόμησης" (που άλλωστε προέβλεπε ο νόμος 395/68, σε οικόπεδα πανταχόθεν ελεύθερα) και υπήρξε πρόβλεψη για την ύπαρξη θέσεων στάθμευσης (που καθιερώθηκαν σε όλες τις νέες οικοδομές μόλις το 1979).

Με την μείωση των Σ.Δ. και την καθολική απαγόρευση κατασκευής πύργων, είχε ως συνέπεια και το τέλος των ψηλών πολυκατοικιών. 

Αν και ο Α.Ν. 395/68 διέθεται και κάποια χρήσιμα εργαλεία "όπως το κτίριον αποκτήση γύρωθεν και εις όλους τους υπέρ το έδαφος ορόφους φωτισμόν, αερισμόν και ηλιασμόν ως και καλήν αισθητικήν εμφάνισιν μετά ταυτοχρόνου δημιουργίας περί αυτό ευρέων κοινοχρήστων χώρων...ή και χώρων πρασίνου επιτρέπεται η εφαρμογή του συστήματος της ελευθέρας δομήσεως"  κυρίως χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση αδιάφορων έως κακής αισθητικής ψηλών πολυκατοικιών, εργολαβικής λογικής και χωρίς καμία χωροταξική οργάνωση, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. 

Αυτή η αποσπασματική, άναρχη και ενίοτε "αυθαίρετη" εμφάνιση τέτοιων οικιστικών συγκροτημάτων, πολλά από τα οποία  παρά τη κλίμακά τους είναι "κρυμμένα" στις διάφορες περιοχές και πολλές φορές τα συναντάς εντελώς τυχαία, δεν βοήθησε στο να γίνουν αρεστά ή αποδεκτά ως πολεοδομικά εργαλεία στη συνείδηση μεγάλου μέρους του κόσμου.

Αυτοί που κατοικούν βέβαια σε τέτοια (ψηλά) κτίρια, ειδικά οι "από πάνω", μάλλον έχουν αντίθετη άποψη.

  

Βilly.