VintageFiles: Τάκης Ζενέτος - Αρχιτέκτονας

Ο Τάκης Ζενέτος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1926. Σπούδασε Καλές Τέχνες στο Παρίσι (από το 1945), ήταν μαθητής του Λε Κορμπυζιέ και αποφοίτησε το 1954.

Επιστρέφει στην Ελλάδα το 1956.

Πρόκειται για έναν από τους πλέον ταλαντούχους και αντισυμβατικούς αρχιτέκτονες που έχουν υπάρξει στη χώρα μας.

Γνωστά του έργα είναι το κτίριο του Φιξ, στα μέσα της δεκαετίας του ’50, το μεταλλικό θέατρο του Λυκαβηττού (μέσα δεκαετίας του ΄60) και το σχολικό συγκρότημα στον Αγ. Δημήτριο, γνωστό και ως «στρογγυλό».

Ειδικά αυτό το έργο, δεν αποτελεί μόνο μια πρωτοτυπία αρχιτεκτονικά, αλλά αποτελεί και ένα συνολικότερο όραμα του Ζενέτου για την παιδεία.

Ξεκινώντας το σχεδιασμό του το 1969 ο Ζενέτος φτιάχνει ένα σχολείο που θα εκμεταλλεύεται στο έπακρο μορφές ηλεκτρονικής διδασκαλίας, με μεγάλες αίθουσες προβολών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης, ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες και εκμετάλλευση κάθε οπτικοακουστικού μέσου γενικότερα, καθώς και ηλεκτρονικούς υπολογιστές για ατομική ή ομαδική χρήση!

Η σύλληψη του Ζενέτου καταργεί τη δασκαλοκεντρική δομή της εκπαίδευσης και εφαρμόζει συνεργατικότερες μορφές. Στην πραγματικότητα χαλαρώνει το μοντέλο της τάξης, αφού οι μαθητές θα διαχέονται σε ολόκληρο το κτίριο που θα λειτουργεί σαν μια ενιαία κοινότητα. Για το λόγο αυτό το σχήμα του σχολείου είναι κυκλικό.

Το «στρογγυλό» παραδίδεται έτοιμο για χρήση το 1974 και ήταν εντυπωσιακό.

Σκελετός από εμφανές σκυρόδερμα, υαλοπέτασμα σε όλη του την όψη, μεγάλοι πρόβολοι, περσίδες ηλιοπροστασίας.

Επίσης σημαντικά έργα του, το σπίτι στο Καβούρι, με τον τολμηρό εξώστη του οποίου η διαμόρφωση βασίζεται στην εντύπωση του αιωρούμενου στοιχείου.

Με αυτόν τον τρόπο εκμεταλλεύεται στο έπακρο και τη θέα που προσφέρεται.

Σημαντικές κατοικίες, επίσης, αυτή στην Ξάνθου 23 στη Γλυφάδα (1961), το σπίτι στη Χεληδονούς 3 στη Ν. Κηφισιά (1959), το σπίτι στη Π. Ζερβού 13 στο Ψυχικό (1957), επίσης στο Ψυχικό το σπίτι στη Καλάρη 7 (1961).

Άλλο ένα πρωτοποριακό έργο του, στη κατηγορία των κατοικιών, αυτό της Ξάνθου 21 (Γλυφάδα) του 1961.

Γνωστή και η πολυκατοικία Αμαλίας-Δαιδάλου (1959-60). Χαρακτηριστικό το σύστημα ηλιοπροστασίας με τα συρόμενα υαλοστάσια στο μπροστινό μέρος των εξωστών. Επίσης, ο Ζενέτος αναζητά μια λύση που να εξασφαλίζει ευελιξία σε μεταβαλλόμενες ανάγκες.

Κατοιία στο Καβούρι

Ξεχωριστό κεφάλαιο στη πορεία του Ζενέτου είναι οι μελέτες του σε σχέση με την ηλεκτρονική πολεοδομία.Η πρώτη δημοσίευση της «Ηλεκτρονικής Πολεοδομίας» έγινε το 1963 στο περιοδικό Αρχιτεκτονική. Οι επόμενες δημοσιεύσεις είναι στο ίδιο περιοδικό το 1963 καθώς και στα Αρχιτεκτονικά Θέματα το 1967. Ακολουθεί η αυτόνομη έκδοση του 1969 και οι δημοσιεύσεις στα Αρχιτεκτονικά Θέματα των ετών 1969 και 1970, ενώ στο ίδιο περιοδικό, στα τεύχη των ετών 1973 και 1974 γίνεται μια τελευταία λεπτομερής αναφορά στην επεξεργασία των γενικών αρχών σχεδιασμού και ιδιαίτερα στο σχεδιασμό μονάδων κατοικίας.

Πρόκειται για το όραμα του Ζενέτου για τις μελλοντικές πόλεις.

Στην τρίγλωσση έκδοση του 1969, ο Τάκης Ζενέτος αναδιατυπώνει τις μέχρι τότε προτάσεις του τοποθετώντας στον πυρήνα της «Ηλεκτρονικής Πολεοδομίας» τις νέες τεχνολογίες της επικοινωνίας. Ο υπότιτλος Telepolis Versus Megapolis είναι αρκετά εύγλωττος και δίνει το στίγμα της μελέτης: η ευρεία χρησιμοποίηση των «τηλε-μέσων», –σε συνδυασμό με μέτρα περιφερειακής ανάπτυξης και εύκαμπτη πολεοδομία– θα άρει τις αιτίες που έχουν προκαλέσει την υπέρμετρη ανάπτυξη των πόλεων και τις απειλούν με ασφυξία.O Ζενέτος συνέλαβε, μ’ ένα συστηματικό και λεπτομερειακά επεξεργασμένο τρόπο, τις απεριόριστες δυνατότητες των διασυνδέσεων, αγγίζοντας την ιδέα μιας μεταβαλλόμενης “διαδραστικής πόλης”, η οποία θα είναι αποτέλεσμα της διόγκωσης του οπτικοακουστικού, της προσθετικής, των ηλεκτρονικών τεχνολογιών και μιας νέας σχέσης με το φυσικό περιβάλλον. Προβλέπει ακόμα και την «τηλε-εργασία», ενώ μιλάει για «χωροδικτυώματα» και «αιωρούμενες πόλεις».

΄Ολα τα παραπάνω, καθιστούν τον Ζενέτο έναν πραγματικά πρωτοπόρο αρχιτέκτονα και μια μοναδική περίπτωση στα Ελληνικά πράγματα.

Έφυγε από τη ζωή το 1977.