Όσο και αν η απόσταση που χωρίζει τις δυο όχθες του Ατλαντικού είναι μεγάλη άλλο τόσο στα τέλη του ’60 χαοτική ήταν η απόσταση ανάμεσα στην εργαστηριακή τεχνολογία αιχμής και τα πρώτα δειλά βήματα της πειραματικής τηλεόρασης στην Ελλάδα. Πέρα απο οποιαδήποτε προσδοκία αρχές του ’69 η RCA ανακοίνωνε ότι θεωρητικά ήταν εφικτή η κατασκευή των πρώτων επιπέδων τηλεοράσεων από υγρούς κρυστάλλους προκαλώντας έντονες εντυπώσεις στον χώρο της επιστήμης αλλά και της αγοράς.
Τρία χρόνια νωρίτερα, στις 22 Φεβρουαρίου του 1966, ο μικρός σταθμός του τότε Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ), το τελευταίο χρόνο της δημοκρατικής Ελλάδας πριν τη Δικτατορία, «ανέβαζε» διακόπτες εγκαινιάζοντας τις πρώτες πειραματικές εκπομπές τηλεοράσεως.
Και στις δυο αυτές περιπτώσεις υπάρχει ένα σημαντικό κοινό συστατικό, ένα σημείο αναφοράς. Παρά την πολύ μεγάλη διαφορά κλίμακας, η επιτακτική ανάγκη για την συνεχή εξέλιξη σηματοδότησε την έναρξη μιας πορείας που πιθανόν ούτε οι διορατικοί συντελεστές τους είχαν την δυνατότητα να διαβλέψουν. Διαγράφοντας μια πολύχρονη πορεία μέσα από δυσκολίες, αντιπαραθέσεις, και αναβολές αλλά με κατά περιόδους ανοδική τροχιά η ελληνική τηλεόραση από τις μερικές εκατοντάδες δέκτες, τις μεταδόσεις ασπρόμαυρης εικόνας και τα πρωτόγονα τεχνικά μέσα των στούντιο ανήλθε, ή κατ’ άλλους κατέληξε στο σημερινό της πολυφωνικό, συχνά όμως κακόγουστο και υποβαθμισμένο επίπεδο.
Aπό το ελάχιστο των τεχνικών δυνατοτήτων και το περί αγόγγυστης προσφοράς πνεύμα του ’60, σήμερα αναγκαστικώς εναρμονιζόμενη στα μέτρα της εποχής, η «σύγχρονη» (?) τηλεόραση κατέληξε στο καθ’ υπερβολήν διογκωμένο, το σε μεγάλο ποσοστό απρόσωπο, απόμακρο και συχνά διαστρεβλωτικό της χαρακτήρα. Όσο για τους συνήθως αφανείς σκαπανείς του πρώτου εγχειρήματος των ΄60ς ελάχιστοι πλέον τους θυμούνται, σποραδικά τις τηλεοπτικές παρουσίες και πολύ λιγότερο τους «ανώνυμους» τεχνικούς.
Όπως κάθε εγχείρημα μεγάλης κλίμακας έτσι και η απόφαση να λειτουργήσει τηλεοπτικό δίκτυο στην Ελλάδα πέρασε από τις καθιερωμένες φάσεις αναβολών και μακροχρόνιων διεργασιών που ουδέποτε κατέληγαν στο προσδοκώμενο. Αν και χρονικά η ολοκληρωμένη έναρξη τοποθετείται το 1966 στην πραγματικότητα η πρώτη, περιορισμένης κλίμακας, τηλεοπτική εκπομπή έγινε το Φθινόπωρο του 1960. Διορατικά στελέχη της ΔΕΗ θεώρησαν ότι στα πλαίσια της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης η πειραματική τηλεοπτική εκπομπή θα ήταν μιας πρώτης τάξεως προσπάθεια για να αντιληφθεί η κυβέρνηση και το κοινό τη δυναμική του νέου μέσου.
Για τις ανάγκες του εγχειρήματος η PHILIPS δάνεισε στη ΔΕΗ πομπό 500 βατ ενώ στούντιο κλειστού κυκλώματος εγκαταστάθηκε στο περίπτερο της. Η εκπομπή μεταδόθηκε σε ικανοποιητική ακτίνα γύρω από τον σταθμό, αρκετή για να αρχίσουν οι πρώτες σοβαρές συζητήσεις με στόχο να παραμείνει σε λειτουργία ο σταθμός. Αν και κατέληξαν σε αδιέξοδο αρχικά ένας ελληνικής κατασκευής πομπός 70 βατ λειτούργησε στα κτίρια της ΔΕΗ στην Αθήνα για να ενισχυθεί λίγο αργότερα στα 500 βατ, χωρίς όμως να δοθεί συνέχεια. Πέντε χρόνια αργότερα, στις 27 Οκτωβρίου 1965, επαναλαμβάνονται οι τηλεοπτικές εκπομπές, αυτή τη φορά απο το κτίριο του ΟΤΕ.
Τα εύσημα των πρώτων βημάτων η ελληνική τηλεόραση δίκαιο είναι να τα αφιερώσει στους συντελεστές της, παρουσιαστές και τεχνικούς, που μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα κλήθηκαν από το μηδέν να κάνουν πραγματικότητα ένα τόσο σημαντικό εγχείρημα. Ο πρώτος πομπός που σχεδιάσθηκε και κατασκευάστηκε από τους τεχνικούς του ΕΙΡ ήταν ισχύος μόλις 250 βατ. Εγκαταστάσεις δεν υπήρχαν οπότε η πλέον πρόσφορη λύση βρέθηκε στον τελευταίο όροφο και την ταράτσα του πολυώροφου τότε κτιρίου του ΟΤΕ, στην Γ’ Σεπτεμβρίου.
Τοποθετήθηκαν τα δίπολα στον ιστό τους, οι τρεις κάμερες Vidicon και τα υπόλοιπα μηχανήματα εγκαταστάθηκαν στο μικρό στούντιο, ο πολυτάλαντος Γιώργος Κάρτερ ανέλαβε συντονιστής και η κ. Ελένη Κυπραίου στο ρόλο της πρώτης παρουσιάστριας εκείνο το βράδυ της 23 Φεβρουαρίου εγκαινίασε την καινούργια εποχή της ελληνικής τηλοψίας με ένα σύντομο εισαγωγικό σημείωμα. Συχνότητα εκπομπής επελέγη το κανάλι «5» ενώ οι συνθήκες ήταν τόσο πρωτόγονες ώστε οι τεχνικοί ήταν αναγκασμένοι να έχουν μια από τις τρεις κάμερες μονίμως εστιασμένη στην οθόνη προβολής για την μετάδοση κινηματογραφικής ταινίας.
Μια τέτοιας κλίμακας προσπάθεια ασφαλώς και δεν θα έμενε χωρίς αντίπαλο δέος. ‘Η όπως συνήθως γίνεται στην Ελλάδα απέναντι στο σταθμό του ΕΙΡ οπωσδήποτε έπρεπε να στηθεί και κάποιος άλλος. Η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού συγκέντρωνε όλες τις προϋποθέσεις διαθέτοντας πολύ καλά εργαστήρια επεξεργασίας κινηματογραφικών φιλμ, ήχου καθώς και το ανάλογα εκπαιδευμένο προσωπικό που δεν άργησε να δώσει τη δική του απάντηση.
Πρώτη εκπομπή στις 27 Φεβρουαρίου 1966 σε απόσταση μόλις 4 ημερών απο το ΕΙΡ. Αργότερα ο πομπός πήρε τη θέση του στα Τουρκοβούνια, δίπλα σε ένα μικρό κτίριο συμπεριλαμβάνοντας στο δυναμικό του πολλούς ειδικούς που φρόντιζαν ώστε το πρόγραμμα, που μεταδιδόταν μέσω ραδιοζεύξης απο στις εγκαταστάσεις και τον σταθμό με συχνότητα εκπομπής το κανάλι «10» (δίαυλο στην καθομιλούμενη τη εποχής) να είναι κατά το δυνατόν καλύτερο.
Σε απόλυτη αντίθεση με την σημερινή νοοτροπία της αχαλίνωτης κατανάλωσης που τελικώς αφήνει ένα αίσθημα κενού, τη περίοδο εκείνη ακόμη και μικρές τεχνικές τροποποιήσεις είχαν άμεση απήχηση στο κοινό που γεμάτο ζωντάνια έσπευδε να ενημερωθεί. Για παράδειγμα όταν οι τεχνικοί εγκατέστησαν μεγαλύτερης απόδοσης κεραία για τον τετραπλασιασμό της ισχύος εκπομπής όσοι γύρω από το κτίριο του ΟΤΕ παρακολουθούσαν κανονικά ξαφνικά είδαν την εικόνα τους να παραμορφώνεται από το ισχυρό σήμα του σταθμού.
Μέσα στους πρώτους μήνες λειτουργίας καθημερινά γινόταν φανερό ότι έπρεπε να αγορασθούν επαγγελματικές κάμερες, συσκευή Telecine, άλλες συσκευές ενώ σε επόμενο στάδιο ήταν να αναγκαίο να διαμορφωθεί νέο στούντιο και μαζί με τον μεγαλύτερης ισχύος πομπό, αντίστοιχα να εγκατασταθούν σε άλλα σημεία. Η λύση που επελέγη ήταν ο πύργος του ΟΤΕ στην Πάρνηθα και η Αγία Παρασκευή, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για πολλές απρόσκοπτες σημαντικές αναμεταδόσεις όπως οι Πανευρωπαϊκοί, το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου και τον Ιούλιο του 1969 η πρώτη προσεδάφιση αστροναυτών στην Σελήνη σε περιγραφή του Κώστα Καββαθά και ο ο Ιάσων Μοσχοβίτης.
(του ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΡΟΥΚΑΚΗ)- Πηγή
Το κείμενο που εκφώνησε η πρώτη παρουσιάστρια κ. Ελένη Κυπραίου κατά την πρώτη τηλεοπτική εκπομπή του «πειραματικού σταθμού τηλεοράσεως του ΕΙΡ» στις 23/2/66 :
«Καλησπέρα σας. Από σήμερα το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας καθιερώνει το νέο του βραδινό ωράριο για τις τεχνικές δοκιμές του πειραματικού σταθμού τηλεοράσεως. Κάθε βράδυ απο τις 6.30 μέχρι τις 8.30 περίπου θα μεταδίδουμε μια σειρά δοκιμαστικών εκπομπών με ποικίλο περιεχόμενο. Όσοι από σας έχουν συσκευές τηλεοράσεως θα μπορούν να τις παρακολουθούν στο κανάλι 5».
Έναρξη της ελληνικής τηλεόρασης: 23/2/1966.
Πρόγραμμα 1ης ημέρας:
18.30 Διεθνή επίκαιρα
18.45 Για σας κυρία μου
19.00 Αυστραλία (ταξιδιωτικό ντοκυμανταίρ)
19.25 Ο Αγγλος γλύπτης Χένρυ Μουρ
19.55 Παίζει η ορχήστρα Ανρύ Λεκά
20.15 «Ο κλέφτης». Μια βραζιλιάνικη ταινία μικρού μήκους
20.30 Τέλος του προγράμματος».
Έναρξη ΤΕΔ (μετέπειτα ΥΕΝΕΔ, ύστερα ΕΡΤ 2, νυν ΝΕΤ): 27/2/1966.
Πρόγραμμα 1ης ημέρας:
19:00 Εναρξις - σήμα σταθμού.
19:03 Κέρκυρα (ντοκυμαντέρ)
19:15 Εσοδεία γνώσεων
19:45 Διάλειμμα
19:55 Ανακάλυψη της πενικιλλίνης
20:10 Για να γνωρίσετε τον Καναδά
21:10 Τέλος προγράμματος - Εθνικός Υμνος
Πρόγραμμα 1ης ημέρας:
