Η ιστορία του μεγάρου Κοραή 4.

Τον Αύγουστο του 1894 η νεοσυσταθείσα Εταιρία Γενικών Ασφαλειών "Η ΕΘΝΙΚΗ" αγοράζει την οικία Rossels, στην οδό Κοραή 4 όπου και εγκαθίσταται. Σαράντα χρόνια αργότερα, ανακοινώνεται στα πρακτικά του Δ.Σ της Εταιρίας η απόφαση για ανοικοδόμηση του κτηρίου. Τρεις επίλεκτοι αρχιτέκτονες-μηχανικοί, οι Μ. Λυκούδης, Ι. Αξελός και Α. Κριεζής αναλαμβάνουν να εκπονήσουν σχέδια και μελέτες "…περί ανοικοδομήσεως των επί της οδού Κοραή Κτημάτων της Εταιρίας…". Οι προδιαγραφές που τέθηκαν ανταποκρίνονταν στο κύρος, την εμβέλεια και την 40χρονη μέχρι τότε πορεία της Εθνικής Ασφαλιστικής: υπερσύγχρονη κατασκευή, άριστης ποιότητας υλικά και ανέσεις που ξεπερνούσαν τα μέχρι τότε ελληνικά δεδομένα (κεντρική θέρμανση, υδραυλική εγκατάσταση, ανελκυστήρες κ.λ.π) και το απαραίτητο για την εποχή αντιαεροπορικό καταφύγιο.

Κοραή 4. Κάτοψη υπογείου Α' & υπογείου Β'.

Στις 11 Ιουνίου 1936 ξεκινούν οι εργασίες ανέγερσης από τους αρχιτέκτονες Α. Μεταξά και Ε. Κριεζή και ολοκληρώνονται στις 30 Δεκεμβρίου του 1938, σε μια πανηγυρική τελετή.

Το μέγαρο της Εθνικής Ασφαλιστικής στη Κοραή 4.

Η ΚΑΤΟΧΗ

Μετά την εγκατάστασή της στο κτήριο της οδού Κοραή 4, η Εθνική Ασφαλιστική προετοιμαζόταν για τον εορτασμό των 50 χρόνων από την ίδρυσή της, το 1941. Στην Ευρώπη όμως τα πολεμικά σύννεφα είχαν ήδη πυκνώσει…

Λίγο μετά την κήρυξη του πολέμου, τα Υπουργεία Εσωτερικών και Τύπου και Τουρισμού προέβησαν σε αναγκαστική μίσθωση μεγάλου μέρους του νέου κτιρίου. Στις 27 Απριλίου 1941 εισήλθαν στην Αθήνα τα γερμανικά στρατεύματα τα οποία λίγες μέρες αργότερα, στις 6 Μαίου, επίταξαν με τη σειρά τους το κτίριο της οδού Κοραή καθώς και ολόκληρη την επίπλωση. Για την εκτέλεση της διαταγής δόθηκε προθεσμία μιας μέρας. Η αγωνία της Διοίκησης είναι αποτυπωμένη στα πρακτικά του Δ.Σ :

"Παρά των Γερμανικών αρχών της κατοχής επετάχθησαν διάφορα διαμερίσματα του Μεγάρου της Εταιρίας εν οις ήτο εγκατεστημένον το καταργηθέν Υπουργείον Τύπου και Τουρισμού. Από της χθές ειδοποιήθημεν ότι η επίτεξις θέλει εκταθεί επί ολοκλήρου του προς την οδόν Κοραή τμήματος των Γραφείων της Εταιρείας μετά του μεγίστου μέρους της επιπλώσεως, ταχθείσης προθεσμίας μέχρι της σήμερον εσπέρας προς αποχώρησιν ημών εκ του κατασχεθέντος διαμερίσματος, όπερ αποτελεί τα ¾ περίπου του όλου χώρου των Γραφείων μας".

Στο Μέγαρο ήταν εγκατεστημένες πλέον διάφορες υπηρεσίες των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής και η Kommandatur. Στην κορυφή κυμάτιζε ο αγκυλωτός σταυρός και τα υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια μετατράπηκαν σε φυλακές.

Στα δύο υπόγεια (έξι μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης) οι μηχανικοί Ε. Κριεζής και Α. Μεταξάς είχαν κατασκευάσει τα πιο σύγχρονα αντιαεροπορικά καταφύγια, με μεταλλικές πόρτες (γερμανικής προέλευσης) που έκλειναν αεροστεγώς, αλλά και επικοινωνία μεταξύ των 2 ορόφων με εσωτερικό κλιμακοστάσιο, γεγονός που διευκόλυνε τον κατακτητή. Τα κρατητήρια ήταν κυρίως κέντρα μεταγωγών. Οι κρατούμενοι μεταφέρονταν συνήθως στις φυλακές Αβέρωφ, στα γερμανικά στρατοδικεία, σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, σε καταναγκαστικά έργα ή σε τόπους εκτελέσεων.

Συσσίτιο κατά τη διάρκεια της Κατόχής. Σ'αυτά που οργανώθηκαν από την Εθνική Ασφαλιστική έτρωγαν καθημερινά 150 άτομα

Στους χώρους αυτούς κρατήθηκαν πολλοί έλληνες πατριώτες αλλά και κάποιοι Γερμανοί και Ιταλοί αντιφασίστες, ενώ "πέρασαν" πολλοί έλληνες πολίτες κάθε ηλικίας, μέχρι και παιδιά 14 ετών, για ασήμαντα παραπτώματα. Σε όλη την έκταση των τοίχων του δευτέρου και σε περιορισμένο τμήμα του πρώτου υπογείου οι κρατούμενοι έγραφαν ή χάραζαν με όποιο αιχμηρό αντικείμενο είχαν στη διάθεσή τους μηνύματα, ονόματα, χρονολογίες και σχέδια (ανθρώπινες φιγούρες, καράβια, τραμ, αυτοκίνητα κ.λ.π), κληροδοτώντας στις επόμενες γενιές ανεξίτηλη την ιστορική μνήμη. Οι Γερμανοί έβαφαν επανειλημμένα τους τοίχους, οι οποίοι κάθε φορά ξαναγέμιζαν με μηνύματα.

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ

Στις 12 Οκτωβρίου 1944 τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής αποχώρησαν από την Αθήνα, και ενώ η Εθνική Ασφαλιστική ετοιμαζόταν να εγκατασταθεί στο κτήριο, στις 31 Οκτωβρίου του ίδιου έτους το Μέγαρο επιτάχθηκε για τρίτη φορά από το ΕΑΜ. Στις αρχές Ιανουαρίου 1945 βρίσκονται 'ήδη στρατωνισμέναι προσωρινώς Αγγλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις' και μόλις αυτές αποχωρούν το κτήριο ξαναεπιτάσεται από την Ελληνική Κυβέρνηση για να στεγασθούν 'αι Ηλεκτρικαί Εταιρίαι Μεταφορών και Διανομής'.

Στα επόμενα χρόνια η Εθνική Ασφαλιστική αναλαμβάνει έργα για τη διάσωση και επισκευή του Μεγάρου, από τις φθορές που είχε υποστεί από τις συνεχιζόμενες επιτάξεις.

Οι Γερμανοί ετοιμάζονται να αποχωρήσουν από την Ελλάδα. Το μέγαρο επί της Κοραή εγκαταλείπεται από τους κατακτητές. Εφημερίδα "Ελευθερία" 30 Σεπτεμβρίου 1944. (αρχείο Billy Files)

korai4.gr