ΕΒΓΑ - ιστορία

Στα μέσα της δεκαετίας του 1930, της δεκαετίας που από πολλούς ιστορικούς χαρακτηρίζεται ως η βιομηχανικά γονιμότερη της προπολεμικής περιόδου, θα αρχίσει να κάνει τα πρώτα της δειλά βήματα η ελληνική γαλακτοβιομηχανία. Σημαντικότερος εκφραστής αυτής της προσπάθειας υπήρξε αναμφίβολα η Εθνική Βιομηχανία Γάλακτος, η γνωστή σε όλους μας ΕΒΓΑ.

Η ΕΒΓΑ ιδρύθηκε το 1934 από τους αδερφούς Σουραπά, από την Τρίπολη, συνολικά έξι αδέρφια εκ των οποίων τα τέσσερα μετανάστευσαν στο Σικάγο της Αμερικής. Στην Αμερική, λοιπόν, όπου τα παγωτό έχει ήδη κάνει την εμφάνισή του στις αρχές του αιώνα από Ιταλούς πλανόδιους πωλητές, τα τέσσερα αδέρφια θα εργαστούν σκληρά, θα αποκτήσουν εμπειρίες και θα επιστρέψουν στα πάτρια εδάφη γεμάτοι ιδέες.
Έχοντας πια αποκτήσει κάποια σχετική οικονομική επιφάνεια, τα έξι αδέρφια αποφασίζουν να αναγείρουν το πρώτο στην ελληνική αγορά εργοστάσιο παστεριωμένου γάλακτος. Τα χρόνια εκείνα, η διακίνηση του φρέσκου γάλακτος ήταν αποκλειστική αρμοδιότητα των πλανόδιων πωλητών και των γαλακτοκομείων. Έχοντας αυτό κατά νου, τα αδέρφια Σουραπά διέγνωσαν μια άνευ προηγουμένου επιχειρηματική ευκαιρία.

Το εργοστάσιο, συνολικής έκτασης 10.000 τ.μ., κτίζεται στην περιοχή του Βοτανικού, όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα, ενώ το κόστος του φθάνει σε δυσθεώρητα, για τα δεδομένα της εποχής, ύψη ξεπερνώντας κατά πολύ τα 35 εκατ. δραχμές. Η επιλογή της τοποθεσίας, φυσικά, μόνο τυχαία δεν ήταν, αφού την εποχή εκείνη η περιοχή αυτή έσφυζε από βουστάσια, τα οποία θα προμήθευαν το γάλα προς επεξεργασία στο εργοστάσιο της εταιρείας.
Ένα χρόνο αργότερα, το 1935, τα πρώτα προϊόντα της ‘’Εθνικής Βιομηχανίας Γάλακτος’’, όπως ήταν το αρχικό όνομά της, κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά. ‘’Επενδύοντας’’ στη δύναμη της συσκευασίας, το παστεριωμένο γάλα και η κρέμα γάλακτος διατίθεται σε γυάλινο μπουκάλι, το αγελαδινό γιαούρτι σε κεσέδες από αλουμίνιο και το βούτυρο σε χάρτινο πακέτο. Μία νέα βιομηχανία, αυτή των γαλακτοκομικών προϊόντων, είχε μόλις γεννηθεί.

Η νεοσύστατη επιχείρηση από την πρώτη σχεδόν στιγμή θα περνούσε στην κερδοφορία. Η φήμη της, πάντως, θα απογειωνόταν το 1936, όταν παρουσίασε το παγωτό ξυλάκι, το παγωτό σε κύπελλο και το χωνάκι με σοκολάτα και αμύγδαλο. Το ‘’ξυλάκι’’, μάλιστα, ήταν αυτό που της χάρισε την πρώτη της ευρεσιτεχνία, αν και εικάζεται ότι παγωτά ξυλάκια ήδη κυκλοφορούσαν στην αγορά αλλά σε εξαιρετικά περιορισμένη κλίμακα. Αρχικά, πάντως, οι Αθηναίοι αντιμετωπίζουν το νέο προϊόν με επιφυλακτικότητα, αφού είχαν συνδέσει το παγωτό του παρελθόντος με στομαχικές διαταραχές. Η εταιρεία, για να καταπολεμήσει αυτή την αντίληψη, βγάζει γραπτές ανακοινώσεις, όπου μεταξύ άλλων τονίζει ότι «το παγωτό εκρίθη υπό του Γενικού Χημείου του Κράτους κανονικό».

Εν τω μεταξύ, η εταιρεία αλλάζει όνομα, ύστερα από υπόδειξη του δικτάτορα Μεταξά, αφού το ‘’Εθνική’’ θα αντικατασταθεί από το ‘’Ελληνική’’. Η δε δυναμική της ανακόπτεται εξαιτίας του πολέμου και της Κατοχής. Στο διάστημα αυτό η ΕΒΓΑ περιορίζεται στην παρασκευή παστεριωμένου γάλακτος, η διανομή του οποίου γίνεται υπό τον έλεγχο του Ερυθρού Σταυρού και των στρατευμάτων κατοχής.

Μετά τη απελευθέρωση, οι ζημιές του εργοστασίου αποκαθίσταται και η εταιρεία τίθεται σε πλήρη λειτουργία. Με τη λειτουργία ενός σύγχρονου εργοστασίου το 1950, για το οποίο η οικογένεια Σουραπά δανείζεται 2 δισ. δραχμές και 350.000 δολάρια, η ΕΒΓΑ θα καταφέρει να κυριαρχήσει στην αγορά για τις επόμενες δεκαετίες.
Σημαντικό βαθμό στην καθιέρωσή της στην κορυφή θα διαδραματίσει ένας νέος θεσμός, ‘’η ΕΒΓΑ της γειτονιάς’’, με τη δημιουργία, τη δεκαετία του ’50, τουλάχιστον 900 πρατηρίων στην πρωτεύουσα, τα οποία, σύμφωνα με ανταποκρίσεις της εποχής, μόλις και μετά βίας καλύπτουν τις ανάγκες του κοινού. Αν σε αυτά προστεθούν τα εκατοντάδες ζαχαροπλαστεία του κέντρου και της επαρχίας, όπου κάποιος θα μπορούσε να αναζητήσει διάφορες ποικιλίες παγωτών της εταιρείας, τότε γίνεται αντιληπτό ότι η κυριαρχία της ΕΒΓΑ υπήρξε καθολική.
Τα επόμενα χρόνια η εταιρεία παρουσιάζει διάφορες καινοτομίες όπως το παγωτό και το γιαούρτι σε πλαστική συσκευασία, καθώς και το πώμα αλουμινίου στα γυάλινα μπουκάλια γάλακτος με σφραγίδα και ημερομηνία. Την ίδια στιγμή, επεκτείνεται στον κλάδο της σοκολατοποιίας, προσλαμβάνοντας μάλιστα ειδικό Ελβετό σοκολατοποιό.
Πλέον, στα τέλη της δεκαετίας του ’50, δεν υπάρχει κανένα απολύτως προϊόν της εταιρείας που κυκλοφορεί σε συσκευασία επιστρεφόμενη στο εργοστάσιο. Η καθιέρωση της πλαστικής συσκευασίας σε όλα τα προϊόντα της ΕΒΓΑ, καθώς και οι σχολαστικοί ποιοτικοί έλεγχοι, επαρκούν για να «ικανοποιήσουν και έναν παθολογικά ακόμη σχολαστικό καταναλωτή».
 Το 1964 αποτελεί χρονιά-σταθμό στην εξέλιξη της συσκευασίας του γάλακτος στην ελληνική αγορά. Τότε, η ΕΒΓΑ γίνεται η πρώτη βιομηχανία και ανάμεσα στις πρώτες σ’ όλη την Ευρώπη, που αλλάζει τη συσκευασία του γάλακτος από γυάλινη σε πλαστική μιας χρήσεως. Έκτοτε η Ελληνική Εταιρεία Γάλακτος και Αλεύρου, όπως θα μετονομασθεί στα τέλη του 20ού αιώνα λόγω της επέκτασής της στα κατεψυγμένα αρτοσκευάσματα, θα ‘’αλλάξει χέρια’’ δύο φορές.  Η πρώτη ήταν το 1971, όταν πέρασε στη διοίκηση του Καρόλου Πολίτη και η δεύτερη το 1988, όταν εξαγοράστηκε από το σημερινό ιδιοκτήτη Κυριάκο Φιλίππου.

Πηγή 

Νέο  παγωτό χωνάκι με σοκολάτα και αμύγδαλα... καλοκαίρι 1959.

(αρχείο Billy Files)